Xét nghiệm HIV giúp chẩn đoán sớm bệnh, nếu người bệnh được chẩn đoán sớm và điều trị sớm sẽ nâng cao hiệu quả điều trị, kéo dài thời gian sống, giúp người bệnh sống có ích cho xã hội và giảm nguy cơ lây truyền bệnh.
1. Ai nên xét nghiệm HIV
Cách duy nhất để biết bạn có bị nhiễm HIV hay không là đi xét nghiệm. Nếu thuộc một trong 3 nhóm sau, bạn nên xét nghiệm HIV định kỳ và tầm soát bệnh sớm:
- Quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc âm đạo mà không sử dụng bao cao su với người khác không phải là vợ / chồng của bạn có quan hệ tình dục qua đường hậu môn
- Quan hệ tình dục không an toàn, tức là không sử dụng bao cao su hoặc sử dụng bao cao su không đúng cách với người tiêm chích ma túy, quan hệ tình dục với nhiều người khác.
- Tiêm chích ma tuý và dùng chung kim tiêm với người khác.
Những người có quan hệ tình dục không an toàn nên đi xét nghiệm HIV thường xuyên
2. Kết quả xét nghiệm HIV
Khi thực hiện xét nghiệm HIV, bác sĩ hoặc người có chuyên môn sẽ lấy mẫu máu hoặc ngoáy miệng để xét nghiệm. Tùy thuộc vào loại xét nghiệm, kết quả có thể có sau 20 phút (với xét nghiệm HIV nhanh) hoặc trong vài ngày. Các kết quả xét nghiệm HIV sau đây có sẵn:
2.1. Kết quả âm tính với HIV
Xét nghiệm HIV nếu kết quả là âm tính (Negative), nghĩa là tại thời điểm xét nghiệm bạn không mang vi rút hoặc xét nghiệm không phát hiện vi rút trong cơ thể bạn.
Tuy nhiên, có một số trường hợp kết quả là âm tính nhưng không đúng với thực tế được gọi là âm tính giả. Tức là trong trường hợp này người đi xét nghiệm bị nhiễm HIV nhưng xét nghiệm lại âm tính, có thể do xét nghiệm được thực hiện trong “thời kỳ cửa sổ”.
Thời kỳ cửa sổ trong xét nghiệm HIV là khoảng thời gian từ khi virus xâm nhập vào cơ thể cho đến khi cơ thể sản xuất đủ kháng thể. Lúc này khi xét nghiệm sẽ cho kết quả âm tính trong khi người làm xét nghiệm thực sự bị nhiễm HIV và có thể truyền virus HIV cho người khác.
Khi nghi ngờ hoặc không chắc chắn về kết quả xét nghiệm, bạn nên kiểm tra lại sau khoảng 1-3 tháng để có kết quả chính xác.
2.2. Kết quả dương tính với HIV
Kết quả HIV dương tính nghĩa là bạn nhiễm HIV
Xét nghiệm trả về kết quả dương tính (Positive), có nghĩa là bạn đã nhiễm HIV.
Tuy nhiên, cũng có một vài trường hợp cho kết quả dương tính giả. Điều này có nghĩa là bạn không thực sự bị nhiễm HIV nhưng kết quả là dương tính.
Kết quả dương tính giả có thể do nhầm lẫn trong quá trình xét nghiệm hoặc do người làm xét nghiệm đang mắc các bệnh như xơ gan, suy gan, lao,… hoặc do dùng một số loại thuốc làm ảnh hưởng đến khả năng nhận biết kháng thể trong xét nghiệm.
Khi có nghi ngờ, để có kết quả chính xác, bạn nên đi xét nghiệm lại và lựa chọn thực hiện tại các cơ sở y tế uy tín.
Đối với những người có nguy cơ mắc bệnh cao như đã nêu trên, việc xét nghiệm giúp phát hiện bệnh sớm, tăng hiệu quả điều trị, kéo dài thời gian sống và tránh lây truyền HIV cho người khác. Nếu bạn nằm trong nhóm người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao thì nên xét nghiệm HIV định kỳ 6 tháng / lần.
Bài viết thực hiện bởi G3VN dưới sự hỗ trợ từ Trung tâm LIFE.
