Gần đây G3VN.COM nhận được rất nhiều câu hỏi của bạn đọc về việc xét nghiệm TPHA là gì? Đây là một xét nghiệm cụ thể được sử dụng để chẩn đoán bệnh giang mai. Vậy chính xác thì bài kiểm tra này bao gồm những gì? Làm thế nào để đọc kết quả? Tham khảo chi tiết bài viết sau.
Bệnh giang mai là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sẽ tiếp tục lây lan và tiến triển dẫn đến những biến chứng xấu, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy, việc tiến hành các xét nghiệm để phát hiện nhanh mầm bệnh là điều quan trọng và cần thiết. Trong số các phương pháp chẩn đoán giang mai hiện nay, TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay) hay còn gọi là phương pháp ngưng kết hồng cầu được đánh giá là chính xác nhất.
Xét nghiệm TPHA là gì?
Trước khi tìm hiểu xét nghiệm TPHA là gì, cách thức hoạt động, bạn cần hiểu tác nhân gây bệnh giang mai là xoắn khuẩn Treponema pallidum. Do đó, để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ trực tiếp tìm xoắn khuẩn trong bệnh phẩm hoặc gián tiếp tìm kháng thể thông qua xét nghiệm máu và dịch não tủy. Trong hai loại nói trên, TPHA thuộc loại xét nghiệm huyết thanh học. Máu của bệnh nhân sẽ được bác sĩ lấy và phân tích tại phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn.
Mục đích của xét nghiệm TPHA là tìm kháng thể đặc hiệu đối với vi khuẩn giang mai. Nguyên tắc xét nghiệm dựa trên phản ứng ngưng kết hồng cầu. Cụ thể, khi xoắn khuẩn xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch của con người sẽ phản ứng và tạo ra kháng thể đặc hiệu có khả năng ngưng kết với kháng nguyên của xoắn khuẩn giang mai. Từ đây, các nhà khoa học đã tạo ra một bộ dụng cụ xét nghiệm sẵn sàng cho các tế bào hồng cầu được gắn kháng nguyên của xoắn khuẩn Treponema pallidum.
Khi tiếp xúc với huyết thanh của người bị nhiễm bệnh giang mai trong ống nghiệm, có thể quan sát thấy sự ngưng kết của các tế bào hồng cầu bị ảnh hưởng bởi kháng nguyên.
Các bước thực hiện xét nghiệm TPHA
Những thông tin trên đây đã phần nào giúp bạn hiểu sơ bộ về xét nghiệm TPHA là gì. Trên thực tế, phương pháp kiểm tra này bao gồm các bài kiểm tra định tính và bán định lượng. Đặc biệt, xét nghiệm TPHA định tính nhằm phát hiện sự tồn tại của kháng thể xoắn khuẩn trong huyết thanh của bệnh nhân nhưng không cho biết nồng độ kháng thể. Để hiểu rõ vấn đề này cũng như có cơ sở lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân làm xét nghiệm định lượng TPHA.
Có thể bạn quan tâm: Bệnh giang mai ở nam giới nguy hiểm như thế nào?
Xét nghiệm TPHA định tính là gì và nó được thực hiện như thế nào?
Như đã nói, xét nghiệm định tính TPHA là cơ sở để bác sĩ biết được có sự xuất hiện của kháng thể hay không Treponema pallidum trong huyết thanh bệnh nhân. Quy trình bao gồm các bước sau:
- Bảo quản bệnh phẩm ở nhiệt độ phòng. Pha loãng mẫu theo tỷ lệ quy định, chia mẫu lần lượt vào 3 ống nghiệm được đánh số 1, 2, 3.
- Tế bào hồng cầu nhỏ không có kháng nguyên Treponema pallidum vào ống 2 và hồng cầu chứa kháng nguyên vào ống 3. Lắc nhẹ hoặc dùng máy rung để trộn đều dung dịch trong khoảng 5 phút.
- Đậy kín hai mẫu 2, 3 lại, đợi khoảng 45-60 phút rồi theo dõi mẫu đối chứng dương tính và âm tính để lấy kết quả.
Xét nghiệm TPHA định lượng
Xét nghiệm TPHA là gì, xét nghiệm bán định lượng nghĩa là gì? Các bước cũng bao gồm:
- Ổn định mẫu bệnh phẩm, pha loãng mẫu. Mỗi mẫu cần 9 giếng. Một giếng để pha loãng các mẫu thử hoặc mẫu đối chứng và 8 giếng còn lại để xác định hiệu giá. Mẫu được pha loãng theo tỷ lệ: 1/80; 1/160; 1/320; 1/640; 1/1280; 1/2560; 1/5120; 10240, và lần lượt được đưa vào tám giếng.
- Thêm các tế bào hồng cầu không có kháng nguyên (tế bào đối chứng) và hồng cầu gắn với kháng nguyên (tế bào thử nghiệm) vào các dung dịch pha loãng được chỉ định trong giếng.
- Dùng đĩa microtiratin để trộn hỗn hợp, lắc nhẹ và giữ mẫu đã trộn ở nhiệt độ phòng trong 45-60 phút rồi đọc kết quả. Lưu ý rằng vi lọc cần được bảo vệ khỏi ánh sáng, nhiệt hoặc bất kỳ nguồn rung động nào khác để không ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả.
Xét nghiệm TPHA là gì, cách đọc kết quả bán định lượng?
Phương pháp xét nghiệm TPHA định lượng không chỉ cho biết sự có mặt của xoắn khuẩn giang mai mà còn cho biết mức độ và mức độ tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, kiểm tra định lượng cần nhiều thời gian để thực hiện và phải trải qua nhiều giai đoạn hơn so với định tính.
Cách đọc kết quả xét nghiệm giang mai như sau:
- Kết quả là dương tính khi trong dung dịch tế bào không có kháng nguyên, hồng cầu lắng đọng tạo thành nút đặc ở đáy ống nghiệm; còn dung dịch có chứa kháng nguyên tâm bào sẽ ngưng tụ và lan rộng ra phủ kín đáy ống nghiệm (dương tính mạnh) hoặc chỉ chiếm khoảng 1/3 ống (dương tính yếu).
- Âm tính khi dung dịch có chứa các tế bào hồng cầu liên kết với kháng nguyên được lắng đọng để tạo thành một nút rắn ở đáy ống nghiệm tương tự như của một tế bào hồng cầu không liên kết với kháng nguyên. Trường hợp không xác định được kết quả, trong ống nghiệm chứa dung dịch hồng cầu có chứa kháng nguyên, lớp tế bào sẽ tạo thành vòng bao quanh mép ống nghiệm.
- Kết quả định lượng là nồng độ của mẫu đã pha loãng cho kết quả dương tính trong ống nghiệm tương ứng. Tỷ lệ pha loãng càng thấp thì nồng độ kháng thể càng cao và ngược lại. Ví dụ:
Định lượng TPHA 1/80: dương tính khi pha loãng với tỷ lệ 1/80
Định lượng TPHA 1: 1280: dương tính khi pha loãng với tỷ lệ 1: 1280.
TPHA 1/640: dương tính khi pha loãng với tỷ lệ 1/640
Có thể bạn quan tâm: Bệnh giang mai có chữa được không?
Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã hiểu rõ hơn xét nghiệm TPHA là gì và tại sao cần thực hiện khi nghi ngờ mắc bệnh giang mai. Mặc dù đây là phương pháp cận lâm sàng có độ tin cậy cao nhưng áp dụng khá tốn kém. Vì vậy, người bệnh nên được thăm khám kỹ lưỡng để có phương án chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhưng tiết kiệm nhất.
Bài viết thực hiện bởi G3VN dưới sự hỗ trợ từ Trung tâm LIFE.
