- HIV (Virus gây suy giảm miễn dịch ở người): Là nguyên nhân – một loại virus tấn công và tiêu diệt tế bào miễn dịch quan trọng, đặc biệt là tế bào CD4. Tế bào khỏe mạnh này đóng vai trò then chốt trong công việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Khi virus HIV xâm nhập, nó sẽ nhân lên và tăng dần việc phá hủy hệ thống cơ sở của thủ công.
- AIDS (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải): Là hậu quả – một hội chứng suy giảm dịch bệnh nguy hiểm. Giai đoạn AIDS chỉ xảy ra khi số lượng tế bào CD4 giảm xuống dưới một ngưỡng nhất định (thường là 200 tế bào/mm³) hoặc khi người bệnh bệnh phải là một trong những bệnh cơ hội đặc trưng (như lao, ung thư Kaposi, viêm phổi do Pneumocystis jirovecii, vv).
Nói cách khác, HIV là bệnh lý, còn AIDS là giai đoạn cuối của bệnh khi nó trở nên nguy hiểm. Một người có thể sống chung với HIV trong nhiều năm mà không có bằng chứng rõ ràng, nhưng một khi đã tiến triển sang AIDS, sức khỏe sẽ suy kiệt nhanh chóng.
Quá trình phát triển của HIV: 3 Giai đoạn chính
1. Giai đoạn sơ nhiễm (Giai đoạn cửa sổ)
- Thời gian: Khoảng 2-6 tuần đầu tiên sau khi nhiễm bệnh.
- Đặc điểm: Một số người có thể có các triệu chứng giống cúm như sốt, đau đầu, mệt mỏi, phát ban, đau nhức, nhưng những triệu chứng này thường biến mất sau vài tuần. Nhiều người không có bất kỳ triệu chứng nào nên rất dễ bị bỏ qua.
- Quan trọng thí nghiệm: Trong giai đoạn này, xét nghiệm HIV có thể chưa cho kết quả dương tính do tải lượng virus chưa đủ cao. Đây là lý do cần làm lại xét nghiệm sau 3 tháng để có kết quả chính xác nhất.
2. Chứng chỉ giai đoạn
- Thời gian: Kéo dài từ vài năm hơn một thập kỷ.
- Đặc điểm: Tải lượng virus HIV trong máu ổn định ở mức độ thấp và tế bào tế bào CD4 vẫn còn đủ để bảo vệ cơ thể. Người nhiễm HIV ở giai đoạn này có thể hoàn toàn khỏe mạnh, không có bất kỳ triệu chứng nào.
- Quan trọng: Đây là giai đoạn lý tưởng để bắt đầu điều trị ARV. Việc điều trị sớm giúp kiểm soát hiệu quả virus, duy trì số lượng tế bào CD4 và ngăn chặn bệnh tiến triển sang giai đoạn AIDS.
3. Giai đoạn AIDS (toàn phát giai đoạn lâm sàng)
- Thời gian: Bắt đầu khi hệ miễn dịch bị suy giảm nghiêm trọng.
- Đặc điểm: Số lượng tế bào tăng cường CD4 giảm mạnh, tạo cơ hội mất khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh thông thường. Đây là lúc các bệnh cơ hội bắt đầu xuất hiện và gây ra các triệu chứng nặng nề.
Dấu hiệu nhận biết khi HIV đã chuyển sang AIDS
Khi HIV tiến triển đến giai đoạn cuối, cơ sở sẽ có những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng, cho thấy hệ thống miễn dịch gần như bị tê liệt. Những dấu hiệu này bao gồm:
- Sụt cân nhanh và không rõ nguyên nhân: Giảm hơn 10% khối lượng cơ thể trong thời gian ngắn mà không cần phải ăn kiêng hay tập luyện.
- Số kéo dài: Số dai dai, kéo dài trên 1 tháng mà không tìm được nhân nguyên.
- Tính toán tiêu hao: Tiêu dao kéo dài liên tục, không đáp ứng với các phương pháp điều trị thông thường.
- Nổi bật toàn thân: Các mã ở cổ, rãnh, mịn và không xẹp.
- Nấm độc tái phát liên tục: Các bệnh nhiễm trùng thông thường trở nên nguy hiểm và khó chữa, ví dụ như nấm miệng, herpes sinh dục, zona thần kinh, hoặc viêm phổi.
- Xuất hiện các bệnh cơ hội nguy hiểm: Đây là dấu hiệu chắc chắn nhất của giai đoạn AIDS, bao gồm lao phổi, ung thư Kaposi (các loại dưỡng màu tím hoặc nâu trên da), viêm ngủ không do Cryptococcus, hoặc ung thư hạch.
Những triệu chứng này là lời cảnh báo khẩn cấp, cần được can thiệp y tế ngay lập tức để kiểm soát bệnh và cải thiện chất lượng sống.
Làm thế nào để làm chậm quá trình HIV chuyển sang AIDS?
Mặc dù HIV chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn, nhưng với tiến bộ của y học hiện đại, nó đã trở thành một bệnh mạn tính có thể kiểm soát được. Điều quan trọng nhất là thúc thủ các biện pháp sau để ngăn chặn HIV tiến triển thành AIDS:
- Điều trị bằng thuốc ARV: Đây là biện pháp hiệu quả nhất. Khi được điều trị ARV đúng cách và đều đặn, tải lượng virus trong máu có thể giảm xuống mức không thể phát hiện (Không thể phát hiện = Không thể truyền được). Điều này không chỉ giúp người bệnh sống khỏe mạnh mà còn lan truyền HIV cho người khác.
- Theo dõi sức khỏe kỳ kỳ: Thường xuyên thử nghiệm tải lượng virus và lượng tế bào CD4 để bác sĩ có thể đánh giá hiệu quả điều trị và đưa ra sơ đồ phù hợp.
Red mark and Blood sample in tube for CD4 cell testing, Immunology cell in HIV infected people on request form background. - Duy trì đường sống lành mạnh: Một chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dinh dưỡng, kết hợp với việc tập thể giáo dục đều sẽ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hệ miễn dịch.
- Tránh thói quen xấu: Hút thuốc, uống rượu bia và sử dụng chất kích thích suy yếu hệ miễn dịch và thúc khuyên tiến triển nhanh hơn.
- Quản lý căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Tìm cách thư giãn, ngủ đủ giấc và duy trì tinh thần lạc quan sẽ giúp nâng cao sức đề kháng.
Với những kiến thức và phương pháp điều trị hiện nay, người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống một cuộc đời hoàn thiện và không cần lo lắng về việc chuyển sang giai đoạn AIDS. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời chính là chìa khóa để kiểm soát căn bệnh này.
