Chắc hẳn có rất nhiều người trong chúng ta vẫn thường nghe nói về căn bệnh HIV AIDS hay còn gọi là SIDA hay ” căn bệnh thế kỷ “. Tuy nhiên có rất ít người hiểu đúng về căn bệnh được cho là thế kỷ này. Những sai lầm không đáng có về căn bệnh HIV/AIDS sẽ khiến cho chúng ta có những cái nhìn không thiện cảm, thậm chí manng tư tưởng kì thị với những người không may măc phải căn bệnh thế kỷ này. Điều đó gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý cũng như sinh hoạt của những người mắc bệnh. Bài viết sau đây sẽ mang đến cho bạn những kiến thức và những thuật ngữ cơ bản cần nhớ về HIV và AIDS.
HIV và AIDS giống hay khác nhau?
Chúng ta vẫn thường nghe mọi người dùng cụm từ HIV / AIDS để nói về căn bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. Do đó đã gây ra hiểu lầm về ý nghĩa của HIV và AIDS. Thực chất HIV và AIDS là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Có thể hiểu một cách đơn giản, HIV là một loại Virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch ở người và khi loại virus này xâm nhập vào cơ thể gây bệnh và bệnh không được kiểm soát tốt sẽ tiến triển thành AIDS, hay còn gọi là HIV giai đoạn 3 ( giai đoạn cuối ).
Như vậy, một người nhiễm virus HIV không phải lúc nào cũng tiến triển sang AIDS nhưng một người đã bị AIDS thì chắc chắn nhiễm virus HIV. Dưới đây là một số điểm khác nhau của HIV và AIDS để chúng ta không còn bị nhầm lẫn giữa hai khái niệm này.
HIV là gì?
Điều đầu tiên, chúng ta cần biết thì HIV không phải là một loại bệnh. HIV là tên viết tắt của cụm từ tiếng Anh Human Immuno-deficiency Virus – một loại Virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. HIV sẽ lây nhiễm gây tổn hại và làm chết các tế bào CD4 – một loại tế bào miễn dịch lympho T của cơ thể khi chúng xâm nhập làm phá hoại hệ thống miễn dịch khiến hệ thống miễn dịch trong cơ thể bị tổn hại, từ đó dễ dàng nhiễm phải những bệnh nhiễm trùng cơ hội khác.
AIDS là gì?
AIDS là chữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Acquired Immuno Deficiency Syndrome, trong tiếng Pháp còn gọi là SIDA để chỉ Hội chứng Suy giảm Miễn dịch Mắc phải. Đây là một bệnh nhiễm trùng gây ra bởi virus gây suy giảm miễn dịch ở người. Những bệnh nhân khi bị AIDS có tỷ lệ tử vong rất cao do các bệnh nhiễm trùng cơ hội gây ra nhiều biến chứng khó lường.
Anti HIV là gì?
Anti HIV là một loại xét nghiệm bước đầu để đánh giá sàng lọc xem bệnh nhân có thật sự bị nhiễm HIV hay không. Nếu kết quả của xét nghiệm Anti HIV cho ra dương tính nghĩa là bạn đang có khả năng bị HIV, ngược lại nếu xét nghiệm Anti HIV cho ra kết quả âm tính nghĩa là bạn không bị nhiễm HIV hoặc đang ở giai đoạn cửa sổ.
Ngoài ra, xét nghiệm Anti HIV cũng có thể cho ra phản ứng âm tính giả hoặc dương tính giả. Vì vậy, nếu có những nghi ngờ về kết quả xét nghiệm Anti HIV chưa chuẩn xác, bạn nên đến gặp các nhân viên xét nghiệm để được tư vấn và hướng dẫn thêm các xét nghiệm chuẩn xác khác để xác định chính xác tình trạng của bản thân.
Xét nghiệm Anti HIV có thời gian cho ra kết qua nhanh và sớm hơn các kết quả xét nghiệm khác. Nhờ vậy, người bệnh có thể sớm biết được mình đã bị lây nhiễm hay chưa. Ngoài ra, xét nghiệm Anti HIV thường tiết kiệm chi phí hơn so với các loại xét nghiệm khác trong y khoa.
Tuy nhiên, xét nghiệm Anti HIV chỉ có giá trị sàng lọc bệnh chứ không thể khẳng định bệnh nhân có nhiễm HIV hay không và không thể đánh giá được tình trạng cũng như mức độ, giai đoạn của bệnh. Vì vậy, để biết được bệnh đang ở giai đoạn nào, mức độ bệnh ra sao cần phải điều trị như thế nào bệnh nhân cần được thực hiện thêm những xét nghiệm khác theo sự tư vấn hướng dẫn của chuyên gia.
Dấu hiệu và cách nhận biết nhiễm HIV sớm
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của HIV ở giai đoạn đầu có thể giúp bệnh nhân tiếp nhận điều trị sớm hơn, từ đó sức khỏe mau chóng được cải thiện và tiết kiệm được các chi phí khám chữa bênh và thuốc men. Vậy sau đây là những cách nhận biết các dấu hiệu sớm của HIV:
- Sốt kèm theo ớn lạnh : Hiện tượng sốt nhẹ từ 37,5 – 38 độ C kèm theo các cơn ớn lạnh là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất ở những người nhiễm HIV. Nguyên nhân của việc gây ra hiện tượng sốt là do virus HIV xâm nhập vào các tế bào, mạch máu của cơ thể và bắt đầu tiến trình nhân lên với số lượng vô cùng lớn. Từ đó khiến cho hệ thống miễn dịch của cơ thể tạo nên các phản ứng kích thích hay còn gọi là phản ứng viêm. Cơn sốt có thể kéo dài suốt từ 1 đến 2 tuần và trung bình thường là 11 ngày.
- Cơ thể mệt mỏi : Do các phản ứng miễn dịch của cơ thể bị kích thích quá mức để chống lại sự xâm nhập của tác nhân ngoại lai là Virus HIV khiến cơ thể dễ dàng gặp phải tình trạng buồn ngủ, mệt mỏi,… Tuy nhiên, khác với mệt mỏi do thiếu ngủ hay làm việc gắng sức thì cơ thể bạn sẽ cảm thấy kiệt sức ngay cả khi ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ. Do mệt mỏi thường là triệu chứng của nhiều loại bệnh thông thường khác. Vì vậy, nhiều người thưởng bỏ qua dấu hiệu nhận biết nhiễm HIV giai đoạn sớm này.
- Buồn nôn , tiêu chảy: Theo thống kê có khoảng 30% – 60% người nhiễm HIV có biểu hiện tiêu chảy và buồn nôn trong thời gian ngắn ở giai đoạn đầu. Những triệu chứng này có thể là do một loại nhiễm trùng cơ hội khác và thường không thuyên giảm khi điều trị bằng những biện pháp thông thường. Và đây có thể là cách nhận biết người nhiễm HIV trong giai đoạn sớm mà chúng ta cần lưu ý.
- Phát ban đỏ : Phát ban đỏ ngoài da là triệu chứng phổ biến để nhận biết nhiễm HIV. Các nốt phát ban thường không ngứa. Dấu hiệu này thường xảy ra khi virus HIV xâm nhập vào cơ thể được 2- 3 tuần.
- Sưng hạch bạch huyết: Các hạch bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch và thường có triệu chứng viêm sưng khi có nhiễm trùng. Tuy nhiên, vùng hạch thường bị sưng tại cổ, nách và bẹn mà không có cảm giác nóng đỏ hay đau nhức nên thường bị bỏ sót trong việc nhận biết các dấu hiệu sớm của nhiễm HIV.
Ngoài ra vẫn còn một số biểu hiện khác để nhận biết nhiễm HIV sớm như :
- Đau họng do viêm họng, khiến người bệnh cảm thấy khó nuốt.
- Sụt cân không rõ nguyên nhân mặc dù đã ăn uống bình thường.
- Thường ra mồ hôi trộm.
- Bị tưa miệng loét miệng do nấm hoặc nhiễm trùng.
Các xét nghiệm nhận biết HIV
Cơ thể con người có thể sinh ra kháng thể khi virus HIV xâm nhập vào cơ thể khoảng từ 3 – 6 tháng. Chúng ta có thể làm các xét nghiệm HIV để xác định chính xác người nhiễm virus HIV.
Hiện nay, có 3 loại xét nghiệm để phát hiện chính xác HIV đó là xét nghiệm chẩn đoán HIV, xét nghiệm sàng lọc HIV, và xét nghiệm theo dõi điều trị.
Đối với các xét nghiệm sàng lọc HIV được thực hiện bằng xét nghiệm sinh học HIV nhanh hoặc xét nghiệm miễn dịch chỉ điểm. Xét nghiệm HIV có hai phương pháp chẩn đoán nhiễm HIV chính: xét nghiệm huyết thanh và xét nghiệm sinh học phân tử.
Các xét nghiệm huyết thanh học thường được thực hiện trên người lớn và trẻ em trên 18 tháng tuổi. Phương pháp này được thiết kế để xác định sự hiện diện của kháng thể hoặc kháng nguyên HIV trong máu.
Các phương pháp xét nghiệm phân tử thường được sử dụng ở trẻ nhiễm HIV hoặc trẻ dưới 18 tháng có kết quả dương tính với kháng thể HIV. Các trường hợp khác rất khó chẩn đoán bằng phương pháp huyết thanh học. Bằng cách này giúp phát hiện DNA / RNA của HIV có trong máu hoặc dịch tiết. Xét nghiệm theo dõi điều trị đo lượng virus HIV còn trong máu sau khi điều trị để dự đoán hiệu quả điều trị ở từng bệnh nhân.
