Nam quan hệ tình dục đồng giới MSM đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay. Họ có những đặc điểm mà nhiều người trong xã hội, kể cả những nhân viên y tế có làm việc hoặc chăm sóc cho các nhóm này, vẫn còn chưa hiểu đầy đủ. Do vậy, người cung cấp dịch vụ cũng không hiểu đầy đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe và thậm chí là kỳ thị với nhóm này, từ đó ảnh hưởng tới việc tiếp cận dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS.
Nam quan hệ tình dục đồng giới là ai?
Nam quan hệ tình dục đồng giới (viết tắt là MSM từ tiếng Anh: Men who have sex with men hoặc males who have sex with males) là một khái niệm để nhấn mạnh đến hành vi của những người nam có quan hệ tình dục với những người nam khác bất kể bản dạng giới (gender identity) hoặc xu hướng tính dục (sexual orientation) của người đó là gì. Cụm từ “Nam quan hệ tình dục với nam” lần đầu được sử dụng trong cộng đồng những người làm việc y tế công cộng vào những năm 1990 bởi vì hành vi này, dù ở người có xu hướng tính dục đồng tính hoặc có xu hướng tính dục khác, được phát hiện là có liên quan đến một số vấn đề y tế công cộng, nhất là với nguy cơ lây nhiễm HIV.
Lí do khiến khái niệm MSM được sử dụng rộng rãi trong dịch tễ học là do hành vi người nam có quan hệ tình dục với người nam mới là hành vi đáng quan tâm về mặt phòng ngừa và giám sát bệnh tật chứ không phải là người đó là đồng tính hay dị tính. Do vậy nên mô tả con người qua hành vi hơn là khuynh hướng tình dục của họ.
Một người MSM là người có giới tính sinh học là nam giới nhưng có thể có bản dạng giới là nam hoặc là nữ. Người nam có bản dạng giới là nữ có thể có hoặc không có biểu hiện giới là nữ, có nghĩa là có thể ăn mặc như là một người nam hoặc trang điểm, ăn mặc như một người nữ.
MSM có thể có nhiều xu hướng tính dục khác nhau như đồng tính nam (đồng tính luyến ái nam), song tính, toàn tính, dị tính hoặc vô tính. Tuy nhiên phần lớn MSM là người xu hướng tính dục đồng giới. Bởi vì một người nam giới (có nghĩa là có giới tính sinh học là nam) nhưng có sự hấp dẫn tình dục với một người nam giới khác nên mới có hành vi tình dục với người nam. Trong số này những người đồng tính nam có người có bản dạng giới là nam và biểu hiện giới là nam nhưng cũng có người có bản dạng giới là nữ nhưng vẫn có biểu hiện giới tính là nam. Ngoài ra còn có MSM có xu hướng tính dục là song tính hay toàn tính nghĩa là họ vẫn có tình yêu với một người nữ nhưng vẫn có tình yêu với một hoặc nhiều người nam giới khác. Những người này sẽ giao hợp với cả người nam hay nữ trong các hoàn cảnh thích hợp và sẽ có các nguy cơ bị lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền đường tình dục tương tự như các người MSM đồng tính.
Trong nhóm MSM vẫn có người nam dị tính, có thể chỉ yêu, có tình cảm và thu hút tình dục với người nữ nhưng vẫn có thể có quan hệ tình dục với một người nam khác do bị ép buộc, do bán dâm hay tò mò. Thậm chí trong nhóm MSM có những người nam vô tính luyến ái nghĩa là không thích cả nam giới và nữ giới nhưng vẫn có thể có quan hệ tình dục với người nam khác do áp lực của nhóm hoặc do lao động tình dục.
Như vậy, MSM có thể có bản dạng giới và xu hướng tính dục đa dạng. MSM và đồng tính nam là hai khái niệm thuộc các phạm trù khác nhau. MSM nhằm để chỉ về hoạt động tình dục giữa những người nam bất kể xu hướng tính dục của họ. Trong khi đó đồng tính nam là một khái niệm chỉ về xu hướng tính dục và người đồng tính nam có thể có hay không hành vi quan hệ tình dục với người nam (nhiều người nam có xu hướng tính dục đồng tính, có sự thu hút tình dục với người nam khác nhưng chưa bao giờ giao hợp với một người nam khác). Điểm khác biệt này là quan trọng trong truyền thông bởi vì nếu chúng ta đồng nhất MSM với đồng tính nam và chỉ xây dựng các thông điệp truyền thông hướng tới và chỉ tiếp cận đến nhóm đồng tính nam thì sẽ bỏ qua nhiều thành phần quan trọng trong nhóm MSM.
Bài viết thực hiện bởi G3VN dưới sự hỗ trợ từ Trung tâm LIFE.
